Μια νέα διατροφική διαταραχή, η νευρική ορθορεξία, αποδεικνύει ότι η υπερβολική ενασχολησή μας με το φαγητό έχει περισσότερο αρνητικά παρά θετικά αποτελέσματα. Διαβάστε τα χαρακτηριστικά και τα κριτήρια για την ασθένεια αυτή.
Τι είναι η νευρική ορθορεξία;
Τα τελευταία χρόνια ακούγεται όλο και πιο συχνά ο όρος νευρική ορθορεξία (orthorexia nervosa). Αποτελεί μια νέα διατροφική διαταραχή, η οποία χαρακτηρίζεται από επίμονη και άκαμπτη προσήλωση στην επιλογή υγιεινών τροφίμων. Ο όρος «νευρική ορθορεξία» δεν είναι ακόμη επίσημος, καθώς δεν περιλαμβάνεται στο Διαγνωστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών Διαταραχών (Diagnostic and Statistical Manual of Mental disorders, DSM-IV, APA, 1994) όμως έχει προταθεί για εισαγωγή στη νεότερη έκδοση (DSM-V).
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της;
Είναι πράγματι παράδοξο πώς μπορεί η υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών επιλογών να αποβεί επιζήμια για την υγεία μας. Η νευρική ορθορεξία ξεκινά ώς μια αθώα προσπάθεια να τρώμε πιο υγιεινά, αλλά ο ορθορεκτικός ασθενής δίνει μεγάλη έμφαση στην ποιότητα και την καθαρότητα των τροφών. Γίνεται όλο και πιο ευαισθητοποιημένος και επίμονος στην ποιότητα και την ποσότητα του φαγητού που θα καταναλώσει, ενώ παράλληλα γνωρίζει πως να αποφύγει τα διατροφικά «παραστρατήματα». Κάθε μέρα είναι μία νέα ημέρα για να «τρώει καλά», να είναι «καλός ανθρωπος», να αναδεινύει την ικανότητά του να τρώει καλύτερα από τους γύρω του και να αυτοτιμωρείται όταν παρεκτρέπεται και τρώει ένα ανθυγιεινό τρόφιμο. Προοδευτικά, ο ορθορεκτικός ασθενής περιορίζει τις διατροφικές του επιλογές, τόσο σε ποικιλία, όσο και σε θερμίδες, που οδηγεί σε διατροφικές ελλείψεις επικίνδυνες για την υγεία του. Όμως τα κοινωνικά προβλήματα, όπως η κοινωνική απομόνωση, είναι πιο έντονα, συνήθως διότι προγραμματίζει την καθημερινότητά του σύμφωνα με το φαγητό του και υπάρχει λιγοστός χρόνος για οτιδήποτε άλλο. Έτσι, χάνεται η ικανότητα το άτομο να τρώει όταν πεινάει και, αντίστοιχα, να σταματά όταν χορτάσει και νιώθει ντροπή για αυτό, χαρακτηριστικό που υπάρχει και σε άλλες διατροφικές διαταραχές όπως η νευρογενής ανορεξία. Το κίνητρο όμως είναι διαφορετικό: ο ανορεκτικός ασθενής επιθυμεί να χάσει βάρος, ενώ ο ορθορεκτικός να αισθάνεται υγιής.
Πώς γίνεται η διάγνωση και ποια είναι η αντιμετώπιση;
Η διάγνωση της νευρικής ορθορεξίας δεν είναι εύκολη, δεδομένου ότι το άτομο θεωρεί ότι τρέφεται σωστά. Αρχικά, το άτομο πρέπει να παραδεχθεί ότι υπάρχει πρόβλημα στη σχέση του με το φαγητό και να ερευνήσει τα αίτια αυτής της εμμονής. Το ερωτηματολόγιο που παρατίθεται χρησιμεύει για τη διάγνωση της νευρικής ορθορεξίας. Όσες περισσότερες ερωτήσεις έχουν θετική απάντηση, τόσο πιο πιθανή είναι η παρουσία μιας τέτοιας διαταραχής.
Θα επιθυμούσατε να μπορείτε να φάτε ένα τρόφιμο χωρίς να ανησυχείτε για την ποιότητά του;
Εύχεστε να αξιοποιούσατε λιγότερο χρόνο για το φαγητό σας και περισσότερο στο να ζείτε και να αγαπάτε;
Δυσκολεύεστε να φάτε ένα γεύμα που έχει φτιάξει κάποιος άλλος, χωρίς τον δικό σας έλεγχο;
Ψάχνετε διαρκώς τρόπους να χαρακτηρίσετε όλα τα τρόφιμα «ανθυγιεινά»;
Η αγάπη, η χαρά, η διασκέδαση και η δημιουργικότητα είναι ανασταλτικοί παράγοντες σε μια «τέλεια» διατροφή;
Αισθάνεστε ότι έχετε τον απόλυτο έλεγχο όταν έχετε μια σωστή διατροφή;
Έχετε ποτέ θεωρήσει ότι τρώτε καλύτερα από τους γύρω σας και αναρωτιέστε πώς είναι δυνατόν οι γύρω σας να τρώνε με τον τρόπο που τρώνε;
Με την κατάλληλη ψυχοθεραπευτική και διατροφική παρέμβαση, ο ασθενής θα αποκαταστήσει τη σχέση του με το φαγητό και θα κατανοήσει τι σημαίνει υγιεινή διατροφή. Τέλος, θα συνειδητοποιήσει ότι η αυστηρή επιλογή φαγητού δεν τον κάνει καλύτερο άνθρωπο και ότι είναι λάθος να βασίζει την αυτοεκτίμησή του στη διατροφή του.
