Close
Ο κιρκάδιος ρυθμός, γνωστός και ως βιολογικό ρολόι, συνιστά μία εντυπωσιακή λειτουργία του οργανισμού μας σε συγχρονισμό με τον κύκλο ημέρας-νύχτας.
Πώς λειτουργεί το βιολογικό ρολόι;
Το βιολογικό µας ρολόι βρίσκεται στον υπερχιασματικό πυρήνα, στο πρόσθιο τμήμα του υποθαλάμου του εγκεφάλου και πάνω από το οπτικό χίασμα. Λόγω της θέσης του, το ισχυρότερο ερέθισμά του είναι το φως της ημέρας και η εναλλαγή του με το σκοτάδι της νύχτας. Ο ρόλος των κιρκάδιων ρυθμών στη φυσιολογία του ανθρώπου φαίνεται από την ρύθμιση της έκκρισης ορμονών ανάλογα την ώρα της ημέρας. Για παράδειγμα, η κορτιζόλη εκκρίνεται κυρίως τις πρωινές ώρες, ενώ η μελατονίνη τις βραδινές.
Στον ανθρώπινο οργανισμό, το βιολογικό ρολόι, έχει δύο κύριες φάσεις:
• Ημερήσια φάση: Εμφανίζεται αύξηση της ενεργητικότητας, μείωση έκκρισης συγκεκριμένων ορμονών και αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος.
• Βραδινή φάση: Χαρακτηρίζεται από μείωση της εγρήγορσης, υπνηλία, αλλαγή έκκρισης κάποιων ορμονών και χαλάρωση.
Αποσυντονισμός κιρκάδιου ρυθμού
Αποσυντονισμός του κιρκάδιου ρυθμού μπορεί να προκύψει μετά από πολύωρο ταξίδι, λόγω εργασίας με βάρδιες ή κυλιόμενο ωράριο και λόγω προχωρημένης ηλικίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον αποσυντονισμό του ύπνου, των γευμάτων, της όρεξης και άλλων καθημερινών λειτουργιών.
Ύπνος
Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι ο διακοπτόμενος ή λιγοστός ύπνος συνδέεται με αυξημένο δείκτη μάζας σώματος και μειωμένα επίπεδα λεπτίνης (ορμόνη που ελέγχει την όρεξη). Επίσης, έχει φανεί ότι ο διαταραγμένος ύπνος οδηγεί σε αύξηση της όρεξης και της έκκρισης γκρελίνης.
Άσκηση
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει οδηγήσει σε μείωση της φυσικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια της ημέρας και αύξησή της το βράδυ. Έτσι, τις ώρες ξεκούρασης, ο ανθρώπινος οργανισμός βρίσκεται σε μια κατάσταση εγρήγορσης, λόγω έκθεσης σε δυνατό φως ή γυμναστικής τις βραδινές ώρες. Με αυτόν τον τρόπο, διαταράσσεται ο ομαλός ύπνος και αποσυντονίζεται ο κιρκάδιος ρυθμός.
Διατροφή & Μεταβολισμός
Ο ανθρώπινος οργανισμός αντιλαμβάνεται την προγραμματισμένη ώρα πρόσληψης φαγητού. Όταν δεν ακολουθούνται συγκεκριμένες ώρες γευμάτων, τα σήματα όρεξης αποσυντονίζονται και οδηγούμαστε σε υπερφαγία και αύξηση του σωματικού βάρους.
Για να ρυθμιστεί το βιολογικό ρολόι είναι σημαντικό να καταναλώνουμε πρωινό γεύμα το πρωί, ένα πλούσιο και θρεπτικό μεσημεριανό και τρεις ώρες πριν τον ύπνο ένα ελαφρύ βραδινό, αποφεύγοντας καφεϊνούχα ροφήματα.
