Μοντέλο Γνωσιακής Συμπεριφορικής Θεραπείας: Ο ρόλος του στον έλεγχο του βάρους

Το αυξημένο σωματικό βάρος φαίνεται πως απασχολεί πολύ κόσμο στη σημερινή εποχή. Η συσχέτιση του υπερβάλλοντος σωματικού βάρους με την εμφάνιση διάφορων ασθενειών, καθιστά τη μείωσή του ύψιστης σημασίας.

Η απώλεια βάρους αποτελεί μια πολύπλοκη διαδικασία. Η αντιμετώπιση της υπερφαγίας και της αύξησης του σωματικού βάρους είναι πιο αποτελεσματική όταν παράλληλα με την αμιγώς διαιτολογική προσέγγιση ακολουθούνται και οι τεχνικές της συμπεριφορικής θεραπείας. Ο συνδυασμός δηλαδή, μιας δίαιτας χαμηλής πρόσληψης θερμίδων, αυξημένης σωματικής δραστηριότητας και συμπεριφορικής θεραπείας φαίνεται να αποτελεί μια πρώτης επιλογής λύση. Οι στρατηγικές της συμπεριφορικής θεραπείας για τον έλεγχο του βάρους περιλαμβάνουν:
α) την καταγραφή διατροφικών συνηθειών και συνηθειών φυσικής δραστηριότητας σε ένα ημερολόγιο,
β) την αναγνώριση των καταστάσεων υψηλού κινδύνου και την αποφυγή τους,
γ) την ανταμοιβή/ αυτό-ενίσχυση,
δ) την αλλαγή των μη ρεαλιστικών στόχων για την απώλεια του βάρους και την εικόνα του σώματος και
ε) την ανάπτυξη ενός δικτύου κοινωνικής υποστήριξης (οικογένεια, φίλοι)

Ωστόσο, παρά τα θετικά άμεσα αποτελέσματα του παραπάνω συνδυασμού, η πλειοψηφία των ανθρώπων επανακτά μέρος του απολεσθέντος βάρους. Δημιουργήθηκε έτσι, η ανάγκη για μια γνωσιακή-συμπεριφορική προσέγγιση, η οποία πλέον θεωρείται η πιο ολοκληρωμένη λύση. Λαμβάνει υπ’ όψιν της τη διατροφική συμπεριφορά, συμπεριλαμβανομένου του ρόλου του συναισθήματος στο φαγητό, τη φυσική δραστηριότητα και συνολικά την ενεργειακή κατανάλωση, καθώς και την κοινωνική ζωή. Βοηθά τους ασθενείς να αναγνωρίσουν δυσλειτουργικές συμπεριφορές και τρόπους σκέψης (γνωσιακό κομμάτι) και να αναπτύξουν μεθόδους τροποποίησής τους (συμπεριφορικό κομμάτι). Δίνει σημασία τόσο στην φάση απώλειας όσο και στη φάση συντήρησης του βάρους.

Τα πιο σημαντικά στοιχεία της Γνωσιακής Συμπεριφορικής Θεραπείας είναι τα παρακάτω:
• Καθορισμός εφικτών στόχων
• Ανταμοιβή – επιβράβευση
• Αυτοπαρακολούθηση
• Ανάπτυξη “θετικών” σκέψεων
• Έλεγχος ερεθισμάτων
• Επίλυση προβλημάτων
• Αντιμετώπιση καταστάσεων υψηλού κινδύνου
• Πρόληψη υποτροπής

Η γνωσιακή συμπεριφορική παρέμβαση αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο, το οποίο σκοπό έχει να εκπαιδεύσει και να καθιερώσει υγιεινές συνήθειες ζωής και διατροφής που θα βοηθήσουν στην απώλεια, αλλά και τη διατήρηση μετέπειτα του νέου σωματικού βάρους. Έρευνες δείχνουν ότι η υγιεινή διατροφή και, πιο συγκεκριμένα, το Μεσογειακό πρότυπο διατροφής σε συνδυασμό με την γνωσιακή συμπεριφορική προσέγγιση μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση και διατήρηση του επιθυμητού σωματικού βάρους. Διαιτολόγος και ασθενής δουλεύουν μαζί για την επίτευξη κοινού στόχου, καθώς ο διαιτολόγος με την εμπειρία και τη γνώση του είναι αυτός που μπορεί να βοηθήσει τον ασθενή στη ρύθμιση του βάρους του.