Η διατροφή μας είναι μία σημαντική παράμετρος η οποία επηρεάζει όλα τα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού, καθώς και τον εγκέφαλό μας, και έχει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της γνωσιακής ικανότητας.
Μερικά από τα πιο σημαντικά θρεπτικά συστατικά που εμπλέκονται στην εγκεφαλική λειτουργία:
1. ω-3 Λιπαρά Οξέα
Τα ω-3 λιπαρά οξέα, των οποίων κύριοι εκπρόσωποι είναι το EPA (εικοσιπεντανοϊκό οξύ) και το DHA (δοκοσαεξανοϊκό οξύ), με αποδεδειγμένη αντιφλεγμονώδη και αντιθρομβωτική δράση, βρίσκονται αποκλειστικά σε ψάρια και θαλασσινά (ιδιαίτερα λιπαρά): σαρδέλα, σολομό, ρέγκα, σκουμπρί κ.ά.
Ο εγκέφαλος τώρα αποτελεί το όργανο με τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε λίπος, φτάνοντας περίπου το 60%. Τα ω-3 λιπαρά οξέα έχει φανεί ότι επηρεάζουν πλήθος λειτουργιών όπως τις ικανότητες αντίληψης και επικοινωνίας αλλά και τη γενικότερη υγεία του εγκεφάλου. Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι μία δυτικού τύπου δίαιτα με χαμηλές προσλήψεις ω-3 λιπαρών οξέων σχετίζεται με διαταραχή των γνωσιακών λειτουργιών, κατάθλιψη και αυξημένο κίνδυνο για νευροεκφυλιστικές νόσους, όπως το Alzheimer.
2. Αντιοξειδωτικά
Ο εγκέφαλος αποτελεί ένα μεταβολικά ενεργό όργανο, γεγονός που τον καθιστά περισσότερο ευαίσθητο σε βλάβες από το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή. Τα αντιοξειδωτικά εμποδίζουν την καταστροφή των κυττάρων, συμβάλλοντας στη διατήρηση της ακεραιότητας του εγκεφάλου.
Τα φαινολικά συστατικά, όπως φλαβονοειδή, φαινολικά οξέα, στιλβένια, φαίνεται ότι έχουν ευεργετικές επιδράσεις στη μνήμη, ενώ συνδέονται και με καλύτερη εξέλιξη της γνωσιακής απόδοσης σε ηλικιωμένους με την πάροδο του χρόνου. Οι ωφέλιμες δράσεις τους προκύπτουν από τη βελτίωση της τοπικής εγκεφαλικής αιμάτωσης , καθώς και από την δυνατότητά τους να προστατεύουν τους νευρώνες (λειτουργικές μονάδες νευρικού συστήματος) από οξειδωτικούς και φλεγμονώδεις παράγοντες. Τρόφιμα πλούσια σε φαινολικά συστατικά είναι τα εξής: σταφύλι, μούρα, ρόδι, μωβ λάχανο, πράσινο τσάι, εσπεριδοειδή, κουρκουμάς, κακάο και μαύρη σοκολάτα.
Επίσης, οι αντιοξειδωτικές βιταμίνες, όπως βιταμίνη C, βιταμίνη E, και καροτενοειδή, σχετίζονται με βελτιωμένη απόδοση σε εργασίες που αφορούν στην εστίαση, τη μνήμη, την προσοχή και την ταχύτητα λήψης αποφάσεων. Τρόφιμα πλούσια σε αντιοξειδωτικές βιταμίνες είναι τα εξής: ακτινίδιο , πορτοκάλι, κόκκινη πιπεριά (βιταμίνη C), φυτικά έλαια, αβοκάντο, ξηροί καρποί (βιταμίνη Ε), φρούτα και λαχανικά με πορτοκαλί χρώμα, π.χ. καρότο, πορτοκαλί κολοκύθα, βερίκοκο αποξηραμένο (καροτενοειδή).
3. Φυλλικό οξύ και βιταμίνη Β12
Η βιταμίνη Β12 έχει σημαντικούς ρόλους στη λειτουργία του εγκεφάλου και συμβάλλει στην πρόληψη διαταραχών του κεντρικού νευρικού συστήματος (π.χ. άνοια, διαταραχές διάθεσης). Ταυτόχρονα, η επαρκής πρόσληψη φυλλικού οξέος είναι απαραίτητη για τη λειτουργία του εγκεφάλου και η έλλειψή του μπορεί να οδηγήσει σε νευρολογικές διαταραχές (π.χ. κατάθλιψη, εξασθένιση γνωσιακών λειτουργιών κ.α.). Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη Β12 είναι τα εξής: κρέας, αυγά, γάλα, ψάρια, ενώ τρόφιμα πλούσια σε φυλλικό οξύ είναι κυρίως τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά.
Συνοψίζοντας, φαίνεται ότι υπάρχουν ποικίλα θρεπτικά συστατικά, τα οποία μπορούν να βελτιώσουν την εγκεφαλική λειτουργία. Επί της ουσίας για την πρόσληψη αυτών των θρεπτικών συστατικών χρειάζεται η προσκόλλησε μία ποιοτική διατροφή και η επιλογή ποικίλων τροφίμων!